دریچه گاز یکی از قطعات کلیدی در تنظیم نسبت هوا و سوخت در موتور خودروست. در گذشته این وظیفه به‌صورت مکانیکی و با سیم گاز انجام می‌شد، اما امروزه در بسیاری از خودروهای انژکتوری و پیشرفته، این سیستم با یک قطعه به نام دریچه گاز برقی (ETC - Electronic Throttle Control) جایگزین شده است.
اگر قصد داری دقیقاً بدونی دریچه گاز برقی چطور کار می‌کنه، چه مزایا و معایبی داره، و علائم خرابی اون چیه، این مقاله برای تو نوشته شده.
دریچه گاز برقی چگونه کار می‌کند؟در خودروهای مجهز به دریچه گاز برقی، دیگر هیچ سیم فیزیکی بین پدال گاز و موتور وجود ندارد.
در عوض:
راننده پدال گاز را فشار می‌دهد.
سنسور پدال گاز (APP) میزان فشار را به ECU اعلام می‌کند.
ECU فرمانی به موتور الکتریکی داخل دریچه گاز ارسال می‌کند.
موتور الکتریکی، دریچه پروانه‌ای را باز یا بسته می‌کند تا هوای مناسب وارد موتور شود.
این سیستم کاملاً الکترونیکی و کنترل‌شده توسط ECU است، به همین دلیل به آن "گاز سیمی دیجیتال" یا "Drive-by-wire" نیز گفته می‌شود.
اجزای اصلی دریچه گاز برقی| قطعه | وظیفه |
|---|---|
| موتور الکتریکی داخلی | باز و بسته کردن دریچه هوا طبق فرمان ECU |
| سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS) | گزارش موقعیت لحظه‌ای دریچه به ECU |
| فنر برگشت | برگرداندن دریچه به حالت بسته در صورت قطع برق یا خطا |
| سوکت و مدار کنترل | ارتباط با ECU و ارسال ولتاژ و سیگنال |
| بدنه دریچه (Throttle Body) | کانال ورود هوا به موتور که دریچه در آن حرکت می‌کند |
مزایای دریچه گاز برقی نسبت به نوع سیمیپاسخ دقیق‌تر به گاز (مخصوصاً در خودروهای توربو یا دوگانه‌سوز)
کاهش مصرف سوخت به دلیل کنترل دقیق‌تر هوای ورودی
هماهنگی بهتر با سیستم‌های کمکی مثل کروز کنترل، ESP، کنترل حرکت در سربالایی و ...
کاهش قطعات مکانیکی و خرابی‌های مربوط به سیم گاز
امکان پیاده‌سازی تکنولوژی‌های مدرن مثل Eco Mode، Sport Mode و ...
علائم خرابی دریچه گاز برقیخرابی در هر بخش از این سیستم می‌تواند عملکرد موتور را مختل کند. علائم شایع شامل:
گاز نخوردن خودرو یا شتاب بسیار ضعیف
نوسان دور موتور در حالت درجا
گیر کردن دور موتور در عدد خاص (مثلاً 3000 دور)
روشن شدن چراغ چک (Check Engine)
رفتار غیرقابل پیش‌بینی پدال گاز (مثلاً تاخیر یا واکنش ناگهانی)
خاموش شدن ناگهانی خودرو در دور پایین
نمایش کد خطاهایی مانند P2110، P2111، P2101 یا P0123
علت‌های شایع خرابی دریچه گاز برقیسنسور TPS داخلی خراب شده (ولتاژ غیرعادی یا قطع)
موتور برقی داخل دریچه سوخته یا گیرپاچ کرده
جرم‌گرفتگی دریچه با بخار روغن و گرد و غبار
سیم‌کشی یا سوکت‌ها دچار اتصالی یا سولفاته شده‌اند
نرم‌افزار ECU دچار اختلال موقت شده
نحوه تست و عیب‌یابی دریچه گاز برقی 1. دیاگ تخصصی:با دستگاه دیاگ می‌توان وضعیت دریچه را بررسی کرد:
موقعیت لحظه‌ای دریچه گاز (٪ باز بودن)
فرمان باز شدن از سوی ECU
خطاهای ذخیره‌شده مثل P2111 یا P2100
2. بررسی فیزیکی:جدا کردن دریچه از موتور و تمیز کردن آن با اسپری دریچه گاز
بررسی گیر کردن دریچه یا باز و بسته نشدن نرم
چک کردن سوکت و سیم‌ها
3. بررسی صدا:هنگام باز کردن سوییچ، صدای خفیف تق‌تق یا کلیک از دریچه شنیده می‌شود (نشانه سالم بودن موتور داخلی)
آیا دریچه گاز برقی قابل شست‌وشو است؟بله، ولی با احتیاط! بهتر است:
از اسپری مخصوص دریچه گاز استفاده شود
به هیچ وجه با برس یا شیء سخت داخل آن را تمیز نکنید
پس از شست‌وشو، عملیات ریست یا تعریف مجدد (Throttle Body Relearn) انجام شود (با دیاگ یا روش‌های خاص بسته به نوع خودرو)
آیا دریچه گاز برقی قابل تعمیر است؟در برخی موارد می‌توان موتور داخلی یا سنسور TPS را تعمیر یا تعویض کرد، اما در بسیاری از خودروها، تعمیر به صرفه نیست و تعویض کامل دریچه پیشنهاد می‌شود.
نحوه ریست کردن دریچه گاز برقی (Throttle Relearn)بعد از تعویض یا شست‌وشو، ممکن است موتور در حالت ناپایدار کار کند. برای رفع این مشکل:
سوییچ را ببند و 5 دقیقه صبر کن.
سوییچ را باز کن (استارت نزن) تا صدای کلیک شنیده شود.
30 ثانیه صبر کن.
موتور را روشن کن و اجازه بده 5 دقیقه در حالت درجا کار کند.
در برخی خودروها نیاز به ریست با دیاگ تخصصی است (مثل برخی مدل‌های پژو، دنا، مزدا و …).
توصیه‌های نگهداری دریچه گاز برقیهر 30 تا 50 هزار کیلومتر دریچه را چک و تمیز کن
از بنزین با کیفیت استفاده کن (سوخت بد باعث جرم‌گرفتگی می‌شود)
پس از هر بار تعویض باتری، دریچه را ریست کن
از فشار زیاد روی پدال گاز در هوای سرد خودداری کن
جمعبندیدریچه گاز برقی یکی از مهم‌ترین قطعات در سیستم کنترل موتور مدرن است. این قطعه جایگزین سیم گاز شده و وظیفه کنترل هوای ورودی به موتور را به‌شکل دقیق، سریع و هماهنگ با ECU بر عهده دارد.
با شناخت علائم خرابی و انجام سرویس‌های ساده، می‌توان از هزینه‌های زیاد و مشکلات فنی جلوگیری کرد. اگر خودرویت دچار مشکل گاز نخوردن، نوسان دور موتور یا روشن شدن چراغ چک شده، حتماً دریچه گاز برقی را بررسی کن.
.
.
.
چرا از فروشگاه خاندان یدک بخریم؟
ضمانت اصالت کالا
ارسال سریع به سراسر کشور
مشاوره تخصصی رایگان قبل از خرید
بسته‌بندی ایمن و حرفه‌ای
