شاید شما هم شنیده باشید که کسی می‌گه:
"ماشینم یاتاقان زده..."
و احتمالاً دنبال این باشید که بدونید این جمله دقیقاً یعنی چی و چه بلایی سر موتور ماشین اومده!
تو این مقاله قراره خیلی ساده و کامل توضیح بدیم که:
یاتاقان چیه؟
یاتاقان زدن یعنی چی؟
چه علائمی داره؟
چرا اتفاق می‌افته؟
و چطور می‌تونیم ازش جلوگیری کنیم؟
یاتاقان چیست و چه نقشی در موتور دارد؟یاتاقان (به انگلیسی: Bearing) یک قطعه نازک فلزی یا نیم‌دایره‌ای هست که بین میل‌لنگ و بدنه موتور (بلوک) یا بین شاطون و میل‌لنگ قرار می‌گیره. وظیفه یاتاقان اینه که:
اصطکاک بین قطعات چرخشی موتور رو کم کنه فشار و ضربه‌های حاصل از احتراق رو به‌صورت یکنواخت پخش کنه و از آسیب دیدن قطعات گران‌قیمت موتور جلوگیری کنه
یاتاقان زدن یعنی چی؟یاتاقان زدن یعنی یکی از یاتاقان‌های موتور (یاتاقان ثابت یا متحرک) دچار فرسایش، خوردگی یا قفل‌شدگی شده و باعث اختلال در حرکت میل‌لنگ یا شاطون می‌شه.
در این حالت:
روغن به‌درستی به یاتاقان نمی‌رسه یا روانکاری از بین رفته
یاتاقان داغ کرده، تغییر شکل داده یا حتی جوش خورده
در نتیجه، صدای "تق‌تق" یا "کوبش" ایجاد می‌شه
و اگه ادامه پیدا کنه، ممکنه کل موتور قفل کنه یا خراب بشه
علائم یاتاقان زدن موتور| علامت | توضیح |
|---|---|
 صدای تق‌تق یا کوبش از موتور | مخصوصاً در دور پایین و گرم بودن موتور |
 روشن شدن چراغ روغن | افت فشار روغن به دلیل خلاصی زیاد یاتاقان |
 کاهش توان موتور | حرکت سخت‌تر میل‌لنگ و افت راندمان |
 خاموش شدن ناگهانی یا گیرپاژ | در موارد شدید، موتور قفل می‌کنه |
 افزایش حرارت موتور | ناشی از اصطکاک بالا |
 مصرف بیشتر سوخت و دود کردن | در مراحل پیشرفته‌تر |
دلایل یاتاقان زدن خودرویاتاقان زدن معمولاً ناگهانی نیست؛ نتیجه‌ی یک روند فرسایشی یا یک خطای فنیه:
| علت | توضیح |
|---|---|
 کم بودن یا خشک شدن روغن موتور | مهم‌ترین دلیل! نبود روغن یعنی نابودی روانکاری |
 استفاده از روغن بی‌کیفیت | یا روغن نامناسب با درجه ویسکوزیته اشتباه |
 تعویض نکردن به‌موقع روغن | روغن کثیف باعث سایش بیشتر یاتاقان‌ها می‌شه |
 روشن کردن خودرو در سرمای شدید و دور بالا دادن | موتور هنوز روغن‌کاری نشده |
 بالا رفتن دمای موتور | کاهش غلظت روغن و فشار روی یاتاقان |
 تعمیر غیراصولی موتور | بسته شدن اشتباه شاتون یا سفتی بیش از حد |
 کثیفی فیلتر روغن یا گرفتگی مسیر روغن‌رسانی | مانع رسیدن روغن به یاتاقان‌ها می‌شه |
انواع یاتاقان در موتوریاتاقان ثابت (اصلی): بین میل‌لنگ و بلوک موتور
یاتاقان متحرک (متصل به شاطون): بین شاطون و میل‌لنگ
یاتاقان ته‌میل (یاتاقان انتهایی میل‌لنگ): کمک به حفظ تعادل میل‌لنگ
خرابی هرکدوم از این‌ها ممکنه باعث یاتاقان زدن بشه.
تعمیر یاتاقان زدن ممکنه؟ بله، ولی به شدت آسیب بستگی داره:
| وضعیت | راهکار |
|---|---|
| فقط خوردگی یاتاقان | تعویض یاتاقان و در صورت نیاز تراش میل‌لنگ |
| تغییر شکل یاتاقان و خراش میل‌لنگ | تراشکاری میل‌لنگ + یاتاقان اورسایز |
| قفل شدن موتور یا سوختن یاتاقان | بازسازی کامل موتور یا تعویض انجین کامل |
در بعضی موارد، ارزش اقتصادی تعمیر پایین میاد، مخصوصاً در خودروهای فرسوده یا موتورهای آسیب‌دیده شدید.
پیشگیری از یاتاقان زدن تعویض منظم روغن موتور (طبق دفترچه یا هر 5000 تا 8000 کیلومتر)
استفاده از روغن و فیلتر روغن استاندارد و اصل
بررسی منظم سطح روغن
گرم کردن موتور قبل از فشار آوردن در هوای سرد
رسیدگی فوری به صدای غیرعادی یا کاهش فشار روغن
سرویس کامل موتور در زمان توصیه‌شده
تفاوت یاتاقان زدن با شاطون زدن| ویژگی | یاتاقان زدن | شاطون زدن |
|---|---|---|
| محل آسیب | یاتاقان بین میل‌لنگ و شاطون/بلوک | خود شاطون خم می‌شه یا می‌شکنه |
| علائم | تق‌تق در دور پایین، افت فشار روغن | کوبش شدید، حتی سوراخ شدن بلوک موتور |
| شدت آسیب | متوسط تا شدید | معمولاً شدید و هزینه‌برتر |
| دلیل رایج | کمبود روغن، کیفیت روغن پایین | گرما، ضربه، احتراق شدید، روغن نرسیدن |
جمع‌بندی نهایییاتاقان زدن یک مشکل بسیار جدی موتوره که اغلب به دلیل سهل‌انگاری در نگهداری خودرو اتفاق می‌افته. اگر صدای تق‌تق از موتور می‌شنوید یا چراغ روغن روشن شد، سریع پیگیری کنید تا جلوی خسارت‌های میلیونی گرفته بشه.
با روغن خوب، رسیدگی منظم و گوش دادن به علائم هشداردهنده می‌تونید عمر موتور رو چند برابر کنید.
.
.
.
چرا از فروشگاه خاندان یدک بخریم؟
ضمانت اصالت کالا
ارسال سریع به سراسر کشور
مشاوره تخصصی رایگان قبل از خرید
بسته‌بندی ایمن و حرفه‌ای
